Hoe stek je een cactus?

Cactussen zijn opvallende, robuuste planten die weinig verzorging vragen en in allerlei vormen voorkomen. Wil je jouw collectie uitbreiden of een cactus redden die dreigt om te vallen? Dan kun je overwegen om te stekken. In dit artikel lees je hoe je op een veilige en succesvolle manier een cactus stekt, welke materialen je nodig hebt en wat je zeker moet vermijden.

Waarom een cactus stekken?

Er zijn verschillende redenen om een cactus te stekken:

• De moederplant is te groot of topzwaar geworden.
• Je wilt de plant vermeerderen.
• Een deel van de cactus is afgebroken, maar nog gezond.
• Je cactus gaat rotten en je wilt een nieuwe cactus.

Vormen cactussen zelf nieuwe planten?

Cactussen vormen van nature nieuwe planten. Veel soorten maken zogenaamde ‘pups’ of uitlopers aan, kleine jonge cactussen die naast of op de moederplant verschijnen. Deze kun je vaak eenvoudig loshalen en als aparte plant opkweken. In die zin hoef je een cactus dus niet per se te stekken: sommige soorten doen dit grotendeels vanzelf.

Toch is handmatig stekken handig wanneer je:

• Een cactus hebt zonder zichtbare pups,
• Een zieke of rotte basis hebt en alleen de gezonde top wilt redden,
• Of als je juist meerdere planten uit één cactus wilt verkrijgen.
• De moederplant is te groot of topzwaar geworden.
• Je wilt de plant vermeerderen.
• Een deel van de cactus is afgebroken, maar nog gezond.

Veel soorten cactussen zijn goed te stekken, zowel bolvormige als zuilvormige soorten. Stekken is bovendien een leuke manier om te leren hoe cactussen groeien en reageren op hun omgeving.

Wanneer kun je het beste een cactus stekken?

De beste periode om een cactus te stekken is in het voorjaar of de vroege zomer, wanneer de plant actief groeit. In de rustperiode (herfst en winter) is de kans op wortelvorming kleiner en is de kans op rot groter.

Benodigdheden voor het stekken van een cactus

• Scherp mes of snoeischaar
• Alcohol of ontsmettingsmiddel
• Handschoenen of een dikke doek
• Potje met cactusgrond (luchtige, goed drainerende grond)
• Eventueel stekpoeder of kaneelpoeder (optioneel, bij moeilijk wortelende soorten)

Stappenplan: cactus stekken

Stap 1: Kies een gezonde stek

• Snijd een scheut of segment af met een scherp, schoon mes.
• Bij zuilvormige cactussen kun je een stuk stengel afsnijden. Bij bolvormige soorten neem je een pup (een kleine zijgroei).

Stap 2: Laat de stek drogen

• Laat de wond minstens een paar dagen tot een week drogen op een warme, droge plek. Vermijd de zon, want dat droogt je stek uit. 
• Doe eventueel wat stekpoeder of kaneelpoeder op de wond, dit is een effectieve manier om rotting te voorkomen.
• De wond moet eeltig aanvoelen voordat je gaat planten. Dit voorkomt rotting.

Stap 3: Zet de stek in cactusgrond

• Gebruik een potje met droge, luchtige cactusgrond.
• Druk de stek licht in de aarde zonder water te geven.
• Zet de pot op een lichte plek, uit direct zonlicht.

Stap 4: Wachten op wortels

• Geef pas water als de eerste wortels zijn gevormd (meestal na 2-4 weken).
• Daarna kun je de plant langzaam laten wennen aan meer licht en een normaal gietregime.

Makkelijke en moeilijke cactussoorten om te stekken

Cactussen worden in huis of in een kas vaak op lichte, droge plekken gehouden, maar niet alle soorten zijn even makkelijk te stekken. Daarom hebben we een overzicht gemaakt met makkelijk te stekken soorten en moeilijk te stekken soorten.

Makkelijk te stekken soorten:

• Schijfcactussen zoals Opuntia (schijfcactus) zijn zeer eenvoudig te stekken. Eén schijf kan al uitgroeien tot een nieuwe plant.
• Zuilvormige soorten zoals Cereus en Trichocereus wortelen meestal goed als je een stuk van de stam snijdt.
• Veel kamerplanten-cactussen zoals Epiphyllum (bladcactus) en Rhipsalis kunnen zelfs via bladachtige delen gestekt worden.

Minder makkelijk te stekken soorten:

• Bolcactussen zoals Echinocactus of Astrophytum maken vaak weinig of geen pups en moeten voorzichtig uit zaad of door enten worden vermeerderd.
• Zeldzamere soorten kunnen gevoeliger zijn voor rot en vragen extra zorg bij het drogen en planten van de stek.

Let op: in Nederlandse woonkamers of kassen zijn temperatuur en luchtvochtigheid doorgaans geschikt voor het stekken van de meeste soorten. Zet de stekken op een lichte vensterbank of in een onverwarmde kas waar het droog blijft. Gebruik bij voorkeur een warmtemat bij temperaturen onder de 20 °C om zo het stekproces te versnellen.

Veelvoorkomende fouten bij het stekken van cactussen

Het stekken van een cactus lijkt eenvoudig, maar er zijn een aantal veelvoorkomende fouten die het succes flink kunnen beïnvloeden. Door hier alert op te zijn, verhoog je de kans dat je stek goed wortelt en uitgroeit tot een gezonde plant.

• Te vroeg water geven: geef nooit direct water na het planten van een stek. De wond moet eerst volledig zijn ingedroogd en er moeten zich wortels hebben gevormd. Te vroege bewatering leidt vaak tot rot.
• De stek niet laten indrogen: een open wond aan een cactus is erg gevoelig voor infecties. Laat de stek daarom altijd meerdere dagen drogen tot er een stevige, eeltige laag ontstaat. Dit verkleint het risico op rot drastisch.
• Gebruik van verkeerde potgrond: cactussen hebben een zeer goed drainerende grond nodig. Gewone potgrond houdt te veel vocht vast. Gebruik daarom speciale cactusgrond of maak zelf een mengsel van potgrond, grof zand en perliet.
• Onjuiste standplaats: zet de stek niet op een donkere of koude plek. Een lichte, warme locatie, bijvoorbeeld een vensterbank zonder direct middagzon, zorgt voor optimale omstandigheden om te wortelen.
• Te diepe plaatsing in de pot: druk de stek niet te ver in de grond. Zorg dat hij stabiel staat, maar laat het grootste deel boven de aarde uitsteken. Zo blijft de wond goed geventileerd.

Veelgestelde vragen over het stekken van cactussen