Wat is stekpoeder?

Wil je jouw plantenverzameling uitbreiden door te stekken, maar lukt het niet altijd om wortels te krijgen? Dan is stekpoeder misschien precies wat je nodig hebt. In dit artikel leggen we uit wat stekpoeder is, hoe het werkt, hoe je het gebruikt en in welke situaties het extra handig kan zijn.

Wat is stekpoeder?

Stekpoeder is een hulpmiddel bij het vermeerderen van planten via stekken. Het bevat wortelstimulerende stoffen, meestal de groeihormonen indool-3-boterzuur (IBA) of naphthylazijnzuur (NAA). Deze hormonen stimuleren de ontwikkeling van wortels aan de basis van een stek, waardoor de kans op succesvolle beworteling toeneemt.

Sommige stekpoeders bevatten daarnaast schimmelwerende middelen die bescherming bieden tegen rot en infecties tijdens de kwetsbare beginfase van de stek.

Hoe werkt stekpoeder?

Wanneer je een stek neemt van een plant, ontstaat er een wond aan de onderzijde van het afgesneden stukje. Dit wondweefsel moet zich vervolgens omvormen tot wortelweefsel. In de natuur gebeurt dit proces dankzij de aanmaak van natuurlijke plantenhormonen, maar dat kan weken duren en lukt lang niet altijd. Stekpoeder biedt hierbij ondersteuning en versnelt het proces van wortelvorming aanzienlijk.

Stekpoeder bevat synthetische varianten van auxines, zoals indool-3-boterzuur (IBA), die de plantencellen in het wondweefsel stimuleren om zich te delen en te differentiëren tot wortelcellen. Hierdoor ontstaat sneller en efficiënter wortelweefsel aan de basis van de stek.

Daarnaast hebben sommige stekpoeders een extra functie: ze bevatten schimmelwerende stoffen die de stek beschermen tegen infecties en rotting. Dit is vooral waardevol in vochtige omstandigheden of bij stekken van soorten die gevoelig zijn voor schimmelziekten.

De werking van stekpoeder is dus tweeledig:

• Het bevordert actief de ontwikkeling van nieuwe wortels door het activeren van de celdeling op de juiste plek.
• Het verkleint de kans dat de stek verloren gaat door schimmels of bacteriën via de open wond.

Vooral bij houtige of langzaam wortelende planten, zoals vijg, olijf of lavendel, kan het gebruik van stekpoeder het verschil maken tussen een succesvolle stek en een mislukte poging. Het is een krachtig hulpmiddel dat het stekken betrouwbaarder en efficiënter maakt, zeker voor beginnende tuiniers of bij planten met een lage wortelneiging.

Welke soorten stekpoeder zijn er?

Stekpoeder is verkrijgbaar in verschillende vormen die elk hun eigen toepassingen, voordelen en nadelen hebben. De keuze hangt af van het type plant dat je wilt stekken, de omstandigheden waarin je werkt en je eigen voorkeur. Hieronder lichten we de meest voorkomende soorten toe:

• Poedervorm. Dit is de meest gebruikte en eenvoudigst verkrijgbare variant voor hobbytuiniers. Het poeder hecht zich goed aan een licht vochtige stek en is lang houdbaar mits droog bewaard. Het is ideaal voor kleine hoeveelheden en het gericht behandelen van individuele stekken. Nadeel is dat het niet altijd egaal verdeeld blijft en er risico bestaat op overdosering als je de stek er te diep in doopt.
• Gelvorm. Stekgel blijft beter hechten aan de snijwond dan poeder en zorgt voor een gelijkmatige verspreiding van het wortelhormoon. Hierdoor krijgen stekken vaak een constantere dosis toegediend. Het is vooral handig bij kwetsbare of fijne stekken die je niet te veel wilt manipuleren. De gel is wel iets duurder en minder lang houdbaar na opening.
• Vloeibaar concentraat. Deze variant wordt vaak gebruikt door professionele kwekers. Het concentraat moet verdund worden met water en is geschikt voor het behandelen van grote hoeveelheden stekken in korte tijd. Je dompelt de stekken kort in de oplossing of laat ze erin weken. Het vergt wel nauwkeurigheid in de dosering en is daardoor minder geschikt voor beginnende gebruikers.

Door de juiste vorm te kiezen voor jouw toepassing, vergroot je de kans op een succesvolle wortelontwikkeling en kun je gerichter te werk gaan. Twijfel je? Begin dan met poedervorm; dit is breed inzetbaar en gemakkelijk in gebruik.

Welke vorm je kiest, hangt af van je voorkeur en het type plant dat je wilt stekken. Poeder is handig voor thuisgebruik, gel werkt goed bij kwetsbare stekken en vloeibare middelen zijn geschikt voor grote hoeveelheden.

Hoe gebruik je stekpoeder?

Het gebruik van stekpoeder is eenvoudig, maar vereist een paar belangrijke stappen:

1. Snijd een gezonde stek af onder een bladknoop.
2. Verwijder de onderste bladeren van de stek.
3. Maak de onderzijde licht vochtig (voor een betere hechting van het poeder).
4. Doop de stek in een aparte portie stekpoeder (om besmetting van het originele potje te voorkomen).
5. Tik overtollig poeder voorzichtig af.
6. Steek de behandelde stek in stekgrond of zaai- en stekgrond.
7. Zet op een lichte, warme plek en houd de grond licht vochtig.

Let op: gebruik altijd schoon gereedschap en werk hygiënisch om schimmels en bacteriën geen kans te geven.

Natuurlijke alternatieven voor stekpoeder

Wil je liever geen chemisch stekpoeder gebruiken, bijvoorbeeld omdat je biologisch tuiniert of gewoon met natuurlijke middelen wilt experimenteren? Dan zijn er verschillende alternatieven die je kunnen helpen om stekken op een gezonde manier te laten wortelen. Deze middelen bevatten doorgaans geen synthetische groeihormonen zoals IBA of NAA, maar kunnen wel de omstandigheden verbeteren waarin de stek wortels aanmaakt.

• Wilgenwater. Dit is een van de meest gebruikte natuurlijke alternatieven. Wilgentakken bevatten van nature salicylzuur en natuurlijke auxines (plantenhormonen) die de wortelgroei kunnen stimuleren. Je maakt het eenvoudig zelf door jonge wilgentakken in stukken te snijden en 24 tot 48 uur in water te laten weken. Dit water kun je gebruiken om je stekken in te dompelen of ze mee te begieten na het planten.
• Kaneelpoeder. Kaneel werkt antibacterieel en schimmelwerend. Door het snijvlak van de stek licht in te wrijven met kaneelpoeder, bescherm je deze tegen infecties. Hoewel kaneel zelf geen wortelgroeihormonen bevat, draagt het bij aan een schone omgeving waarin de stek zich beter kan ontwikkelen.
• Honing. Honing heeft natuurlijke antiseptische eigenschappen en kan helpen om het risico op rot en infecties te verkleinen. Dompel het snijvlak kort in vloeibare honing voordat je de stek in de aarde plaatst. Let op: gebruik bij voorkeur rauwe, biologische honing zonder toevoegingen voor het beste resultaat.

Hoewel deze natuurlijke alternatieven niet zo krachtig zijn als synthetische stekpoeders met wortelhormonen, kunnen ze zeker bijdragen aan het succes van het stekken, vooral bij soorten die al redelijk makkelijk wortelen. Ze zijn bovendien eenvoudig in gebruik, milieuvriendelijk en vaak al in huis beschikbaar. Voor moeilijke stekken, zoals houtige planten, kan een combinatie van een natuurlijk middel en optimale omstandigheden toch verrassend goede resultaten opleveren.

Veelvoorkomende fouten bij het gebruik van stekpoeder

• Te veel poeder aanbrengen: dit kan de stek uitdrogen of schimmels aantrekken.
• Direct in het originele potje dippen: verhoogt de kans op besmetting van de hele voorraad.
• Verwarring over toepassing: stekpoeder is alleen geschikt voor stekken in aarde, niet voor waterstekken.
• Verkeerd bewaren: bewaar stekpoeder op een droge, koele plek om de werking te behouden.

Veelgestelde vragen over stekpoeder