Lavameel wint snel aan populariteit onder tuinliefhebbers en biologische telers. Het is een natuurlijk product dat afkomstig is van fijngemalen vulkanisch gesteente. Dankzij de rijke samenstelling en veelzijdige toepassingen is het een waardevolle aanvulling in vrijwel elke tuin. In dit artikel ontdek je wat lavameel precies is, hoe je het gebruikt, wanneer je er voorzichtig mee moet zijn en hoe je het optimaal kunt inzetten voor een gezondere tuin.
Wat is lavameel?
Lavameel, ook wel basaltmeel genoemd, is een grijs poeder dat ontstaat door het malen van vulkanisch gesteente zoals basalt of lava. Dit materiaal is ontstaan tijdens vulkanische activiteit en bevat een breed spectrum aan waardevolle mineralen. Denk hierbij aan silicium, calcium, magnesium, ijzer en diverse sporenelementen.
Lavameel is 100% natuurlijk en vormt een belangrijk onderdeel van de natuurlijke kringloop, wat het bijzonder geschikt maakt voor gebruik in de biologische tuinbouw. Omdat het geen stikstof of fosfor bevat, is het veilig in gebruik en kan het niet leiden tot overbemesting.
Wat doet lavameel met je tuin?
Lavameel wordt met recht een “krachtige bodemverbeteraar” genoemd. Het biedt een reeks voordelen die samen zorgen voor een gezondere en productievere tuin:
- Bodemmineralisatie: het vult essentiële mineralen aan die door jarenlang tuinieren kunnen verdwijnen uit de bodem.
- pH-regulatie: het helpt verzuring van de bodem tegen te gaan, vooral bij intensief gebruikte of bemeste grond.
- Verbetering van de bodemstructuur: het maakt zware kleigronden luchtiger en verbetert de waterdoorlatendheid.
- Stimulering van het bodemleven: het voedt nuttige bacteriën, schimmels en wormen die op hun beurt de structuur en vruchtbaarheid van de bodem verbeteren.
- Verhoogde weerbaarheid van planten: planten krijgen sterkere celwanden, waardoor ze beter bestand zijn tegen schimmels, ziektes en extreme weersomstandigheden
Hoe weet je of je lavameel moet gebruiken als bodemverbeteraar?
Wil je weten of lavameel relevant is voor jouw tuin? Let dan op signalen zoals een verminderde groei van planten, een compacte of zure bodemstructuur, veel mosgroei of een afname in regenwormen en ander bodemleven. Ook wanneer je tuin al jarenlang intensief bewerkt of bemest wordt, kan het zijn dat mineralen zijn uitgeput. Een eenvoudige aanwijzing is als je merkt dat planten steeds minder goed lijken te groeien, ondanks voldoende water en compost.
Een bodemanalyse kan dit bevestigen, maar is niet per se nodig om een eerste inschatting te maken. Gebruik je compost of teel je elk jaar op dezelfde plek groente? Dan is lavameel vaak een waardevolle aanvulling om uitgeputte elementen aan te vullen.
Waarvoor gebruik je lavameel?
1. Als bemesting en bodemverrijking
Lavameel voedt de grond langdurig zonder het risico op overbemesting. Het geeft mineralen zoals silicium, calcium, magnesium, ijzer en kalium langzaam vrij, waardoor planten gedurende langere tijd toegang hebben tot voedingsstoffen. Het is uitstekend geschikt voor gebruik in moestuinen, bloembedden, borders, boomspiegels en grasvelden. Zelfs op zanderige gronden levert lavameel een bijdrage aan de vochtregulatie.
2. Als stof tegen schimmels en bladziekten
Door lavameel op bladeren te bestuiven vormt zich een beschermlaagje dat schimmelsporen moeilijker laat kiemen. Dit werkt goed bij gevoelige planten zoals rozen, courgettes, druiven en aardbeien. Het poeder vormt een soort schild dat het microklimaat op het blad verandert, wat schimmelgroei remt zonder schade aan te richten aan het blad zelf.
3. Als natuurlijke oplossing tegen slakken
Slakken vermijden oppervlakken met lavameel vanwege de droge, korrelige en enigszins scherpe textuur. Een cirkel van lavameel rond jonge planten of zaailingen kan ze effectief beschermen tegen vraat. Dit werkt extra goed in combinatie met andere natuurlijke maatregelen zoals koffiedik, eierschillen of mulch.
4. Als nkruidonderdrukking
Op kale bodem werkt lavameel uitdrogend, waardoor jonge onkruidkiemen moeilijker kunnen wortelen. Dit maakt het bruikbaar op tuinpaden, tussen sierbestrating en op open grond na het schoffelen. Hoewel lavameel geen chemisch onkruidmiddel is, vormt het een nuttige aanvulling in een bredere strategie van onkruidbeheer.
5. Als vervanging voor kalk
Lavameel kan in sommige gevallen een natuurlijke vervanger zijn voor kalk. Dit komt doordat het een licht basisch effect heeft op de bodem dankzij het gehalte aan calcium- en magnesiumverbindingen. Bij gebruik op bodems die neigen naar verzuring, zoals bij intensief gebruik van compost, stalmest of kunstmest, helpt lavameel de pH op een milde manier te corrigeren. Het voordeel vergeleken met gewone kalk is dat lavameel naast pH-regulatie ook tal van mineralen toevoegt, wat de bodemgezondheid op meerdere fronten verbetert.
Let op: lavameel is minder krachtig in pH-verhoging dan traditionele kalk en werkt trager. Het is vooral geschikt voor wie de bodem stap voor stap wil verbeteren zonder risico op overcorrectie. Voor acute ontzuring of zeer zure gronden is bekalken met landbouwkalk effectiever, eventueel in combinatie met lavameel als bredere bodemverbeteraar.
6. Voor het bestrijden van heermoes
Lavameel wordt ook ingezet als natuurlijke manier om heermoes (paardenstaart) te onderdrukken. Deze hardnekkige plant groeit vooral op arme, zure gronden met weinig mineralen. Door lavameel aan te brengen, verbeter je de bodemstructuur en verhoog je het mineraalgehalte, waardoor de groeivoorwaarden voor heermoes verslechteren. Heermoes gedijt slecht in een goed doorlatende, mineraalrijke bodem.
Strooi lavameel royaal op plekken waar heermoes groeit en herhaal dit enkele keren per jaar, bij voorkeur in het voorjaar en de vroege zomer. Combineer het gebruik van lavameel met het regelmatig verwijderen van jonge scheuten om de plant structureel te verzwakken.
7. Voor het stimuleren van de composthoop
Lavameel is bijzonder effectief als toevoeging aan de composthoop. Het helpt bij het binden van geuren, vooral bij compost waarin veel keukenafval of nat groen materiaal zit. Daarnaast levert het waardevolle mineralen zoals silicium, calcium en magnesium aan het compostmengsel, wat de eindkwaliteit van de compost verhoogt. De toegevoegde mineralen komen later via de compost opnieuw beschikbaar in de tuin.
Een ander voordeel is dat lavameel het composteringsproces versnelt. Het ondersteunt micro-organismen en neutraliseert zuren die vrijkomen tijdens het rottingsproces, waardoor de compost stabieler en rijker wordt. Strooi een handje lavameel op elke nieuwe laag groen- of bruin materiaal, en meng het licht door als je de compost omzet. Zo stimuleer je een snellere omzetting en een voedzamere eindcompost.
8. Neutraliseren van stank en ammoniak
Lavameel is bijzonder effectief bij het neutraliseren van onaangename geuren, zoals stank die ontstaat uit composthopen, kippenhokken, paardenstallen of plekken met ophopend organisch materiaal. Het poeder bindt vluchtige stikstofverbindingen zoals ammoniak (NH3), waardoor deze niet langer in de lucht verspreid worden, maar in de bodem worden vastgelegd als voedingsstof.
Strooi een dunne laag lavameel over natte of sterk ruikende plekken, bijvoorbeeld in dierenverblijven, op de composthoop of rond mesthopen. Herhaal dit wekelijks of na elke verse toevoeging om geuroverlast te voorkomen en de stikstof te behouden voor hergebruik in de tuin.
Voor welke tuinplanten is lavameel geschikt?
Lavameel is bijzonder geschikt voor:
- Groenteplanten zoals kolen, tomaten, uien, bonen en wortelen
- Bessenstruiken, druiven en fruitbomen zoals appel, peer en kers
- Bloemen zoals rozen, zonnebloemen, lavendel, echinacea en vaste planten
- Kruiden zoals tijm, salie, oregano en munt
De reden waarom lavameel zo geschikt is, ligt in de unieke samenstelling. Het bevat een breed spectrum aan mineralen, waaronder silicium, calcium, magnesium, ijzer en kalium. Deze elementen versterken de celstructuur van planten, stimuleren het bodemleven en verbeteren de fysische eigenschappen van de grond zoals luchtigheid en vochthuishouding. Lavameel werkt bovendien langdurig, is veilig voor mens en dier en ondersteunt op natuurlijke wijze een gezonde kringloop in de tuin.
Het kan ook worden toegepast op gazons om de grasmat sterker en groener te maken, vooral bij bodemvermoeidheid of na intensief gebruik.
Wanneer moet je lavameel vermijden?
Hoewel lavameel veilig is voor veel planten, zijn er uitzonderingen waarbij voorzichtigheid geboden is:
- Zuurminnende planten zoals rododendrons, azalea’s, heide en blauwe bessen houden van zure grond. Lavameel kan de pH van de bodem verhogen, wat voor deze planten nadelig is. Gebruik in dit geval alternatieve bodemverbeteraars zoals turf of speciale zuurminnende plantenvoeding.
- Potplanten: lavameel kan in potgrond minder goed tot zijn recht komen door de beperkte bodemactiviteit. Gebruik het hier spaarzaam en meng het alleen licht door de bovenlaag om verstikking van wortels te voorkomen.
Hoe vaak en hoeveel lavameel gebruik je?
De dosering hangt af van het doel en het type tuin. Enkele richtlijnen:
- Voor algemene bodemverbetering: gebruik 100 tot 200 gram per m², verspreid over het voorjaar en de zomer. Voor zware kleigronden mag je tot 250 gram per m² gebruiken.
- Tegen slakken: breng een gesloten cirkel van ongeveer 2 cm breed aan rond de plant en herhaal dit na regenval of na het water geven.
- Tegen schimmel op blad: bestuif met een fijne zeef het bladoppervlak bij droog weer. Herhaal dit indien nodig wekelijks bij risicovolle omstandigheden zoals vochtige periodes.
- Op composthopen: strooi een handje lavameel per laag compost. Dit helpt niet alleen om onaangename geuren te binden, maar voegt ook mineralen toe die de kwaliteit van de compost verbeteren.
- Voor het bestrijden van heermoes: strooi in het voorjaar en de vroege zomer het lavameel royaal op de plek waar heermoes staat. Herhaal dit wanneer de heermoes niet binnen een aantal maanden verdwijnt.
Let op: lavameel werkt het best bij regelmatig gebruik in kleine hoeveelheden. Te veel lavameel in één keer heeft geen extra effect en kan de bodemstructuur tijdelijk verslechteren.
Veelgestelde vragen over lavameel
Is lavameel schadelijk voor mensen of dieren?
Lavameel is volledig natuurlijk en niet giftig. Het is veilig voor mensen, huisdieren en nuttige insecten zoals bijen, vlinders en regenwormen. Wel wordt aangeraden om bij het strooien een stofmasker te gebruiken bij winderig weer.
Kan lavameel in de regen worden gebruikt?
Lavameel werkt minder goed bij nat weer, vooral tegen slakken en bij bladtoepassingen. Het poeder spoelt snel weg en verliest zijn uitdrogende werking. Breng het aan bij droog weer en herhaal indien nodig na een regenbui voor optimaal effect.
Is lavameel hetzelfde als basaltmeel?
Basaltmeel is een specifieke vorm van lavameel, afkomstig uit basaltgesteente. De termen worden vaak door elkaar gebruikt. Beide producten hebben een vergelijkbare werking, al kunnen de verhoudingen van de aanwezige mineralen licht verschillen afhankelijk van de bron.
Kun je lavameel gebruiken tegen onkruid?
Lavameel kan inderdaad helpen bij het onderdrukken van onkruid op kale of net geschoffelde grond. Door de uitdrogende werking van het poeder krijgen jonge kiemplanten minder kans om te wortelen. Dit werkt vooral goed als aanvullende maatregel, niet als vervanging voor het wieden van onkruid.
Verhoogt lavameel de pH van de bodem?
Lavameel heeft een licht pH-verhogend effect doordat het calcium bevat. Dit is gunstig voor planten die een neutrale tot licht alkalische bodem prefereren. Bij zuurminnende planten zoals heideachtigen of blauwe bessen moet je terughoudend zijn met het gebruik ervan.
Is lavameel een vervanger voor compost?
Lavameel is geen directe vervanger voor compost. Compost voegt organisch materiaal toe aan de bodem en stimuleert het bodemleven met voedingsstoffen zoals stikstof, fosfor en koolstofverbindingen. Lavameel daarentegen bevat vooral minerale elementen zoals silicium, calcium en magnesium. Het werkt aanvullend op compost, niet in plaats ervan. Samen versterken ze elkaar: compost voedt het bodemleven en lavameel voorziet in de benodigde mineralen om een gezonde bodemstructuur en sterke planten op te bouwen.
